Bilim insanları, Dünya’da sadece biyolojik süreçlerle üretilen gazların kimyasal parmak izlerini yabancı bir gezegenin atmosferinde tespit ederek, dönüm noktası olabilecek bir keşif yaptı.
James Webb Uzay Teleskobu’nun K2-18 b olarak isimlendirilen gezegenle ilgili müşahedelerinde yer alan iki gaz (Dimetil sülfür yahut DMS ve dimetil disülfür ya da DMDS) Dünya’da canlı organizmalar, bilhassa de deniz fitoplanktonları, algler üzere mikrobik ömür tarafından üretiliyor.
Araştırmacılar, bunun gezegenin mikrobik ömürle dolu olabileceğini gösterdiğini söyledi. Bununla birlikte, gerçek canlı organizmaların keşfini duyurmadıklarını, daha fazla mümkün bir biyo-imzayı (biyolojik bir sürecin göstergesi) duyurduklarını ve bulguların ihtiyatlı bir biçimde görülmesi gerektiğini, daha fazla müşahede yapılması gerektiğini vurguladı.Yine de heyecanlı olduklarını lisana getirdiler.
YABANCI BİR DÜNYANIN BİRİNCİ İPUÇLARI
Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan çalışmanın başyazarı Cambridge Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nden astrofizikçi Nikku Madhusudhan, bunların muhtemelen üzerinde yaşanılan yabancı bir dünyanın birinci ipuçları olduğunu söyledi.
Madhusudhan, “Bu, güneş sisteminin ötesinde ömür arayışında bir dönüşüm anı; mevcut imkanlarla potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerde biyo-imzaları tespit etmenin mümkün olduğunu gösterdik. Gözlemsel astrobiyoloji çağına girmiş bulunuyoruz” dedi
BİR GEZEGEN DAHA TESPİT EDİLDİ
K2-18 b, Dünya’dan 8,6 kat daha büyük ve çapı, gezegenimizden yaklaşık 2,6 kat daha büyük. Gezegen yüzeyinde ömür için kilit bir bileşen olan sıvı suyun bulunabileceği bir aralık olan “yaşanabilir bölge”de Güneş’ten daha küçük ve daha az parlak bir kırmızı cüce yıldızın etrafında, Dünya’dan yaklaşık 124 ışık yılı uzaklıkta, Aslan takımyıldızında yörüngede dönüyor. Bir ışık yılı, ışığın bir yılda kat ettiği 5,9 trilyon mil (9,5 trilyon km) ara olarak biliniyor. Bu yıldızın yörüngesinde dönen bir gezegen daha tespit edildi.
“YAŞAMLA DOLU OKYANUS DÜNYASI”
1990’lardan bu yana güneş sistemimizin ötesinde dış gezegen olarak isimlendirilen yaklaşık 5 bin 800 gezegen keşfedildi. Bilim insanları, mikroorganizmalar tarafından yaşanabilir sıvı su okyanusuyla kaplı ve hidrojen bakımından güçlü bir atmosfere sahip okyanus ötesi dünyalar olarak isimlendirilen dış gezegenlerin mevcut olduğunu varsaydı.
2021’de fırlatılan ve 2022’de faaliyete geçen Webb’in daha evvelki müşahedeleri, K2-18 b’nin atmosferinde metan ve karbondioksit tespit etmişti; bu da bir yıldızın yaşanabilir bölgesindeki bir ötegezegenin atmosferinde karbon bazlı moleküllerin birinci sefer keşfedildiği manasına geliyordu.
Madhusudhan, “Şu ana kadar JWST’den (James Webb Uzay Teleskobu) elde edilen tüm dataları açıklayan tek senaryo, geçmiş ve mevcut müşahedeler de dahil olmak üzere, K2-18 b’nin hayatla dolu bir okyanus dünyası olduğu senaryodur. Fakat, açık olmalı ve başka senaryoları keşfetmeye devam etmeliyiz.”
TEMEL VARSAYIM: KOLAY MİKROBİK YAŞAM
Madhusudhan, okyanus ötesi dünyalar varsa, “Muhtemelen Dünya’nın okyanuslarında gördüğümüz üzere mikrobiyal ömürden bahsediyoruz” dedi.
Okyanuslarının Dünya’nınkinden daha sıcak olduğu varsayılıyor. Madhusudhan, mümkün çok hücreli organizmalar ve hatta akıllı ömür hakkında sorulan soruya, “Bu soruyu bu basamakta cevaplayamayacağız. Temel varsayımımız kolay mikrobik yaşamdır” dedi.
“YALNIZ MIYIZ?”
Her ikisi de birebir kimyasal aileden olan DMS ve DMDS’nin kıymetli dış gezegen biyo-imzaları olduğu kestirim ediliyor. Webb, gezegenin atmosferinde birinin ya da oburunun ya da muhtemelen her ikisinin de yüzde 99,7 itimat seviyesinde mevcut olduğunu buldu; bu da müşahedenin istatistiksel bir tesadüf olma ihtimalinin hala yüzde 0,3 olduğu manasına geliyor.
K2-18 b, çapı Dünya’nınkinden büyük lakin güneş sistemimizin en küçük gaz gezegeni olan Neptün’ünkinden küçük olan “Neptün-altı” gezegenler sınıfının bir kesimidir.
Madhusudhan, ötegezegen biliminin “Kutsal Kase ”sinin, güneş sistemimizin ötesinde Dünya gibisi bir gezegende ömür olduğuna dair ispat bulmak olduğunu söyledi. Madhusudhan, cinsimizin binlerce yıldır cihanda “yalnız mıyız” diye merak ettiğini ve artık okyanus ötesi bir dünyada mümkün yabancı ömrü tespit etmenin yalnızca birkaç yıl içinde olabileceğini söyledi.
More Stories
Çağdaş simya: Dünyanın en büyük makinesi kurşunu altına dönüştürdü
1972’de fırlatılan Sovyet uzay aracı denetimsiz formda Dünya’ya düşecek
Türkiye’de yasaklı Roblox’un kullanıcı sayısı yükseldi